Nieuwjaarsdag

Nieuwjaarsdag

Nieuwjaarsdag, zoals de naam het al zegt, dit is de eerste dag van het nieuwe jaar. Niet overal valt deze nieuwe dag van het eerste jaar op dezelfde dag, maar bij de landen die de westerse kalender hanteren is dat wel het geval. In Nederland is Nieuwjaarsdag voor de meeste mensen een vrije dag en is het een officiële feestdag.

De beste wensen…

In de westerse wereld wordt op die eerste dag van januari het begin van het nieuwe jaar gevierd. Iedereen wenst elkaar een gelukkig en voorspoedig nieuw jaar. Dit wordt al gedaan zodra de klok op de avond ervoor 12 uur heeft geslagen en het nieuwe jaar hiermee officieel in ingeluid. Er wordt getoost en geproost, vuurwerk afgestoken en iedereen geeft elkaar de beste wensen. Oliebollen, appelflappen en champagne zijn producten die je in Nederland vaak tegenkomt op Nieuwjaarsdag. De tradities voor het oud-en-nieuw feest gaan eigenlijk al zo’n 4000 jaar terug, al ging het er vaak wel anders aan toe. Ook de tradities per land verschillen. Bij sommige culturen of religieuze culturen valt die eerste dag van het nieuwe jaar soms zelfs op een andere datum.

Een nieuw en vruchtbaar begin

Het einde van het ene jaar en het begin van het nieuwe jaar wordt door de geschiedenis heen al heel lang door verschillende volkeren en culturen gevierd. Vaak zag én ziet men zo’n nieuw begin als een periode van vruchtbaarheid, nieuw leven, nieuwe kansen en mogelijkheden. Door die nieuwe periode van vruchtbaarheid werd het nieuwe jaar vroeger vaak gekoppeld aan de lente, zoals bij de Romeinen en de Babyloniërs. Voor de Egyptenaren was het moment dat de Nijl voor het eerst buiten zijn oevers trad gekoppeld aan een nieuw begin.

De offers van de Babyloniërs en Germanen

Babyloniërs hadden wel een hele wrede manier om het nieuwe jaar in te luiden. Een slaaf mocht even op de koningstroon zitten en daarna werd hij geofferd. Dit deden ze wel met een reden. Volgens hen hadden de goden het met het nieuwe jaar voorzien op de koning en werd hij daarom even vervangen door de slaaf. Daarna werd de slaaf aan de god Janus (januari) geofferd om hem gunstig te stemmen. De heidense Germanen waren bang voor de demonen en offerden daarom veel dieren, eten en drinken. Wat ze uiteindelijk wel zelf opaten en dronken. Grote vuren werden aangestoken om het nieuwe jaar in te luiden.

De Romeinen

De Romeinen waren diegene die bepaalden dat 1 januari voortaan de eerste dag van ieder nieuw jaar was. Dit werd in 46 voor Christus door Julius Caesar ingesteld. De kerk was het daar in de eerste instantie niet mee eens. Volgens hen waren dit heidense rituelen. Later gingen ze wel overstag, maar ze gaven er wel een christelijke betekenis aan. Deze eerste dag van het nieuwe jaar werd de feestdag voor de ‘besnijdenis van Jezus’.

De beste wensen verkopen

Waar we vandaag de dag op 1 januari iedereen een gelukkig en voorspoedig nieuw jaar wensen, gaven de mensen elkaar vroeger geld en wensen. Dat liep in de 19e eeuw uit de hand doordat men ook ging proberen om wildvreemde mensen geld af te troggelen. Mensen met bepaalde beroepen kregen geld omdat zij hun beste wensen een soort van ‘verkochten’, net zoals tegenwoordig de krantenbezorgers dat ook nog doen. Ook worden nieuwjaarswensen vaak door middel van een kaart overgebracht.

Nieuwjaarsduik

Wat ook een fenomeen van de laatste decennia is, is de Nieuwjaarsduik. Deze vindt traditioneel plaats op 1 januari van het nieuwe jaar. De eerste Nederlandse Nieuwjaarsduik werd gehouden in Zandvoort in het jaar 1960 en tegenwoordig is het al op meer dan 90 locaties in het hele land. Er wordt vaak een hele happening van die gezamenlijke duik in het koude water gemaakt.

Nieuwjaarsconcert

Op 1 januari zijn er ook vaak verschillende nieuwjaarsconcerten, het Nieuwjaarsconcert van de Wiener Philharmoniker in de Wiener Musikverein in Wenen is daar een bekend voorbeeld van. Dit concert wordt zelfs internationaal uitgezonden op televisie. Op 31 december 1939 was het de eerste keer dat de muziek van en rond de componistenfamilie Strauss werd opgevoerd. Wat ook jaarlijks wordt uitgezonden is het Vierschansentoernooi. Dit begint in Oberstdorf, Garmisch-Partenkirchen, Innsbruck en Bischofshofen.

Nieuwjaarsrecepties

Veel bedrijven en verenigingen houden vaak in de periode na nieuwjaarsdag een nieuwjaarsreceptie. Dit om iedereen in de gelegenheid te stellen om de mensen gelukkig nieuwjaar te wensen. Vaak houdt men de datum 15 januari aan om tot die dag elkaar eventueel nog de nieuwjaarswensen over te brengen. Sommige mensen vinden dat je elkaar een gelukkig nieuwjaar mag wensen tot aan de 3 koningen wat op 6 januari valt. Op bepaalde plekken in Nederland worden er op nieuwjaarsdag of een paar dagen later ook nog traditionele kerstboomverbrandingen gehouden.

Het nieuwe jaar inluiden

Vaak wordt het nieuwe jaar ingeluid door te tellen van 10 naar nul. Om 12 uur wordt er dan geproost en vuurwerk afgestoken. Waar precies dat vuurwerk vandaan komt is niet helemaal duidelijk, maar waarschijnlijk is dit overgewaaid uit China. De eerste oliebollen werden gegeten door de Bataven en de Friezen. Dit was omstreeks het begin van onze jaartelling.

Gebruiken in andere landen

In België is het de gewoonte dat kinderen op 1 januari een speciaal versierde brief voorlezen aan de ouders en peetouders. In die brief staan alle nieuwjaarswensen, meestal in rijmvorm. Hier maken in het algemeen een echt familiefeest van. De brieven kun je in de boekhandel kopen en zelf versieren. In eerste instantie schrijven de ouders de brief uit naam van het kind, zodra de kinderen kunnen schrijven gaan ze dit zelf op school doen. Na het voorlezen krijgen de kinderen meestal een cadeautje. Deze traditie duurt totdat de kinderen de basisschool verlaten.

In Spanje luiden ze het nieuwe jaar ook op een bijzondere manier in. Waar wij aftellen, eten ze daar bij iedere klokslag om 12 uur een druif. Je moet dus 12 druiven eten in 12 seconden en als dat lukt staat je een goed nieuw jaar te wachten.

In Denemarken doen ze wat normaal gesproken de Grieken zo graag doen. De Denen gooien namelijk het servies stuk tegen de deuren van de buren. Als je een grote stapel serviesscherven voor je deur hebt liggen, heb je veel vrienden en staat je veel geluk te wachten.

In Rusland mag je jouw wens voor het nieuwe jaar op een papiertje schrijven. Daarna steek je het papiertje in de fik en gooi je het laatste restje in je champagneglas wat je exact om 12 uur opdrinkt. Hopelijk komt je wens in het nieuwe jaar uit.

In Italië wordt er vaak een oudejaarsbal gehouden en is het een traditie om op te blijven totdat de zon opkomt. Het is de eerste zon van het ‘anno nuovo’ (nieuwe jaar).

In China hebben ze 15 dagen feest voor het nieuwe jaar wat ergens tussen eind januari en midden februari ligt. Dit staat ook wel bekend als Chinees Nieuwjaar. Je sluit het oude jaar af door je huis helemaal schoon te maken en je schulden af te lossen en het nieuwe jaar vier je in rode kleding.

Waar en wanneer begint nieuwe jaar

Door de verschillende tijdzones begint niet overal tegelijkertijd 1 januari. Op de eilandgroep Kiritimati is het als eerste nieuwjaarsdag. Het Berbers nieuwe jaar is op 14 januari. Van 13 tot 15 april is zowel het Cambodjaanse, het Laotiaanse als het Thaise nieuwjaar. Zo zijn er tal van andere data waarop bij sommige culturen of landen nieuwjaarsdag gevierd wordt.

Datum

01 jan 2025

Tijd

08:00 - 18:00
Categorie
Ga naar de bovenkant